Dziedziczenie mieszkania
Jak przebiega procedura dziedziczenia mieszkania własnościowego, spółdzielczego, komunalnego? Czy w każdym przypadku odbywa się na tej samej podstawie prawnej? W tym artykule postaramy się nakreślić zasady oraz różnice.
W przypadku śmierci osoby bliskiej ciążą na nas pewne obowiązki formalno-prawne, wśród których niepoślednią rolę zajmuje procedura spadkowa. Często przedmiotem postępowania spadkowego jest właśnie nieruchomość użytkowana dotychczas przez zmarłego.
Podstawą działania w takim przypadku jest wstępne ustalenie, czy nieruchomość była własnością osoby zmarłej, a jeśli nie, to na podstawie jakiego tytułu była ona zamieszkiwana. Prawo bowiem, reguluje precyzyjnie kwestie takie jak dziedziczenie mieszkania, ale sposób dziedziczenia jest ściśle związany z typem własności lokalu mieszkalnego.
Wydaje się, że najprościej wygląda sprawa dziedziczenia, gdy mamy do czynienia z lokalem własnościowym. Jego właściciel ma jeszcze za życia pełną swobodę do odpowiedniego zadysponowania mieszkaniem. Może je zapisać spadkobiercom w testamencie, przekazac aktem darowizny lub ustanowić tzw. dożywocie lub służebność. Wszystkie powyższe rozwiązania dotyczą również mieszkania spółdzielczego, a ściślej mówiąc spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Rzecz wygląda inaczej w przypadku gdy osoba zmarła nie była właścicielem zamieszkiwanej nieruchomości. Jeśli mamy do czynienia ze spółdzielczym mieszkaniem lokatorskim, to prawo do takiego lokalu jest niezbywalne, jednakowoż w razie śmierci najemcy, prawo najmu może przejść na współmałżonka lub inne bliskie osoby. Uwarunkowane jest to przyjęciem tychże osób w poczet członków spółdzielni, zaś wkład mieszkaniowy może zastać zapisany w spadku.
Nieco inne uregulowania dotyczą natomiast mieszkania komunalnego. Tutaj również nie ma mowy o własności a jedynie o prawie najmu, które dziedziczeniu nie podlega. Kodeks cywilny dopuszcza jednak wstąpienie w stosunek najmu lokalu, bliskich najemcy, po jego śmierci. Przy czym podkreślić należy, iż możliwość taka jest uwarunkowana faktem stałego zamieszkiwania z najemcą w przedmiotowym lokalu do chwili jego śmierci. Nie wystarczy sam meldunek. Co więcej, gminy mają prawo do przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, weryfikującego czy krewny naprawdę zamieszkiwał rzeczony lokal, wraz z dotychczasowym najemcą aż do jego śmierci, czy tylko „przypomniał” sobie o nim po latach.
Na koniec warto przypomnieć o konieczności powiadomienia urzędu skarbowego o fakcie nabycia w spadku mieszkania własnościowego, co z kolei pozwoli na wprowadzenie odpowiedniej zmiany w księdze wieczystej. Zmiana wpisów w księdze wieczystej jest istotna nie tylko dlatego, że pozwoli nam w przyszłości swobodnie dysponować odziedziczoną nieruchomością, ale także z powodu istnienia prawnego obowiązku dokonania takiej czynności.
mar