Jak bardzo istotny jest problem naszej tożsamości, jak bardzo rzutuje na nasze życie, uświadamia nam powieść Annie Ernauux „Młody mężczyzna”. Możemy ją oglądać w formie spektaklu we Wrocławskim Teatrze Współczesnym.
Annie Ernaux za swoją twórczość otrzymała w 2022 roku Literacką Nagrodę Nobla. W uzasadnieniu czytamy: „za odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie, zagubienie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia osobistej pamięci.”
Reżyserka tego przedstawienia Katarzyna Kalwat, przygotowała sceniczną adaptację tej książki, wydanej w 2022 roku. Annie Ernaux opisuje w niej swoje bardzo intymne relacje z młodszym od niej o 30 lat mężczyzną. Tu warto dodać, że książka powstała w 2020 roku, ale po tylu latach – w 2022 roku – autorka zdecydowała na wydanie. Siłą rzeczy spektakl – jak twierdzi Katarzyna Kalwat – skupia się na kobiecym ciele i na nadaniu mu wartości i godności.
Po adaptacji książki autorstwa Sandry Szwarc, Krzysztof Szekalski stworzył sceniczną wersję tekstu. Znakomitym elementem scenografii, oprócz wielkiego łoża, są zdjęcia Zbigniewa Libery, wyświetlane w czasie spektaklu. Stanowią one swojego rodzaju przewodnik po życiu Annie. Są one na żywo powtarzane przez aktorów, tym samym uzyskują one walor jeszcze większej autentyczności. Warstwę dźwiękową przygotowała Teoniki Rożynek, znana kompozytorka muzyki współczesnej, teatralnej i filmowej. Bazuje ona na znanych motywach muzycznych.
W spektaklu tym cały ciężar skupienia uwagi widza, dźwigają aktorzy, Ewelina Paszke-Lowitzsch i Dominik Smaruj (fot. Filip Wierzbicki). Z tego zadania wywiązują się znakomicie. Trudno wymarzyć sobie inną aktorkę, niż Ewelinę Paszke-Lowitzsch jako Annie. Jej dojrzałość i swoboda sceniczna jawi nam postać Annie, jako kobiety wyzwolonej, świadomej swego ciała, ale poszukującej swojej tożsamości. Jest zupełnym przeciwieństwem młodego mężczyzny, którego postać stworzył Dominik Smaruj. Jego naiwna świeżość, stopniowo przemienia się w trakcie spektaklu w coraz bardziej widoczne męskie ego. Swojego rodzaju napięcie pomiędzy tymi postaciami, stwarzają sceny intymne. Stąd koordynatorka scen intymnych Krystyna „Lama” Szydłowska, która zajmuje się koordynowaniem intymności i przemocy w teatrze.
W spektaklu użyta została pewna techniczna nowość. Otóż kwestie wypowiadane przez Ewelinę Paszke -Lowitzsch, przetwarza algorytm sztucznej inteligencji i możemy je zobaczyć na ekranie. Widz, śledząc działania scenicznych postaci i wypowiadane przez nie słowa, zyskuje przekonanie, że emocje są pierwotnym elementem, który pomaga w poszukiwaniu swojej tożsamości, ale wcale go nie ułatwia.
tom
Annie Ernaux, Młody mężczyzna, reżyseria Katarzyna Kalwat, adaptacja Sandra Szwarc, dramaturgia Krzysztof Szekalski, scenografia Zbigniew Libera,
muzyka Teoniki Rożynek, koordynacja scen intymnych Krystyna „Lama” Szydłowska, transkryptorka języka Natalia Mentkowska. Wrocławski Teatr Współczesny. Prapremiera 16 września 2023 r.