Bardzo ważnymi elementami naszego środowiska naturalnego są tereny zielone i czyste powietrze. Są one niezbędne do życia i rozwoju, a także do zachowania zdrowia. Równowaga między tymi elementami jest więc konieczna, każde jej zakłócenie czy raczej naruszenie, skutkować będzie pogorszeniem warunków życia i zdrowia. Powstało nawet określenie przestępczość środowiskowa. Niestety, w naszym otoczeniu są takie przypadki…
Zbawienna zieleń
Tereny zielone, będące naszymi zielonymi płucami, są naturalnym bogactwem, o które należy dbać i chronić je. Taka zapewne intencja przyświecała Radzie Miejskiej Wrocławia, która swoimi uchwałami z kwietnia i listopada 2023 ustanowiła pożytek ekologiczny „Kuźniki w Dolinie Ślęzy” i pomnik przyrody dąb szypułkowy, rosnący w Lesie Kuźnickim we Wrocławiu. Pisaliśmy o tej sprawie na naszym portalu w tekście „Nowe życie czyli transformacja zachodniego Gądowa”. Przypomnijmy: „ Jeżeli zielone płuca miasta mają sobie poradzić z zanieczyszczeniami, generowanymi przez miasto, to takie relikty przeszłości – jak zakład odbioru odpadów pod gołym niebem, powinny przestać funkcjonować przynajmniej w dotychczasowej postaci.”
Szczególnym celem ochrony użytku ekologicznego było zachowanie ostoi
oraz miejsc rozmnażania i sezonowego przebywania chronionych i zagrożonych gatunków zwierząt oraz gatunków roślin zaliczanych do zagrożonych wymarciem w skali Dolnego Śląska, a także zbiorowisk roślinnych.
Nic więc dziwnego, że Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego Wrocławia, odmówił wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie zakładu zbierania i przetwarzania odpadów, położonego w pobliżu przy ul. Stargardzkiej. W uzasadnieniu tej decyzji czytamy, m.in. „W rezultacie przy ocenie oddziaływania przedmiotowego przedsięwzięcia na środowisko polegającego na rozbudowie zakładu zbierania i przetwarzania odpadów należało uwzględnić zasadę przezorności tj. zasadę prawa unijnego ustanowioną w art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Prawa ochrony środowiska, która to winna być stosowana przy interpretacji wszystkich innych przepisów, przy opracowywaniu planów, programów, czy podejmowania decyzji w sprawach administracyjnych związanych z ochroną środowiska. Praktycznym wymiarem jej stosowania winna być odmowa wydania zgody na realizacje działań, których skutki z różnych względów mogą okazać się niepewne. Kierując się zasadą przezorności w przypadku powzięcia uzasadnionych wątpliwości, rozstrzygać zawsze należy na korzyść środowiska.”
Warto przytoczyć także fachową ekspertyzę mgr inż. Aleksandra Niwelińskiego, międzynarodowego eksperta i biegłego ds. fauny i flory, dotyczącą wspomnianego tu użytku ekologicznego: „Lokalizacja zakładu utylizacji odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych w bliskim sąsiedztwie chronionego użytku ekologicznego „Kuźniki w Dolinie Ślęzy”, a także planowanego terenu spacerowego „Park nad rzeką Ślęzą” może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla środowiska, również dla zdrowia. Obydwa wymienione tereny znajdują się w odległości 100 m od wspomnianego zakładu utylizacyjnego”.
W opinii tej ekspert wskazuje na pozytywną rolę tego pożytku ekologicznego: ”Należy zwrócić uwagę na fakt, że ochronna rola lasu, jaką niewątpliwie pełni użytek ekologiczny „Kuźniki w Dolinie Ślęzy” wiąże się ze stabilizującym oddziaływaniem lasu na środowisko przyrodnicze i ochroną mikroklimatu obszarów urbanistycznych (wpływ na obieg wody, opady, cyrkulację powietrza, temperaturę, klimat globalny i mikroklimat, zapobieganie erozji gleb i zapewnianie warunków do zachowania bioróżnorodności)”.
Zabójcze składniki
Jak wielkim dobrem jest czyste powietrze, można było przekonać się pod koniec grudnia 2024 roku, kiedy we Wrocławiu z powodu minimalnego wiatru, pogorszyła się jego jakość. Dopuszczalny poziom pyłów zawieszonych został przekroczony kilkukrotnie. Ten sygnał ostrzegawczy, wysyłany przez środowisko, powinien nas skłonić do jeszcze większej dbałości o nie. Zwłaszcza o tereny zielone, które łatwo zdegradować, ale trudniej przywrócić do pierwotnego stanu. Jak podaje światowa Organizacja Zdrowia 4,2 miliona ludzi na całym świecie umiera rocznie z powodu zanieczyszczenia powietrza. Tych danych nie wolno lekceważyć!
Zatem lokalizacja sortowni odpadów w pobliżu użytku ekologicznego, to zagrożenie dla fauny, flory i dla człowieka. Oddajmy raz jeszcze głos ekspertowi:
„Zgodnie z badaniami naukowymi, obecność składowisk odpadów wiąże się z dużą uciążliwością dla otoczenia. Ze składowisk odpadów uwalniane są takie substancje toksyczne, jak trwałe związki organiczne (TZO), metale ciężkie, a także szkodliwy biogaz, bioaerozole, bakterie oraz wirusy. Składowiska odpadów mogą przyczyniać się do skażenia gleby i wód chemikaliami”. Stoi on na stanowisku, że nieumiejętne gospodarowanie odpadami może bezpośrednio lub pośrednio wpłynąć na zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby, co w konsekwencji może doprowadzić do zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi.
Dlaczego działalność sortowni odpadów przy ul. Stargardzkiej jest prowadzona na skalę przemysłową w centrum Wrocławia, nie zabezpieczając przy tym w żaden sposób powietrza, ani wód gruntowych przed ściekami przemysłowymi? Wszak niebezpieczne pyły i odpady mogą powodować poważne schorzenia, nieodwracalnie niszcząc nasze płuca.
Przestępczość środowiskowa
Funkcjonowanie w Kodeksie Karnym od 1997 r. zapisu o przestępstwie przeciwko środowisku, oznacza zwiększenie świadomości prawnej i społecznej. Zapis ten podkreśla, jak ważne dla państwa jest środowisko. Dodajmy tu Prawo o ochronie środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 oraz ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody, a będziemy mieli pełen obraz sankcyjno‑karny, za działania przeciw środowisku.
Jeżeli przyjrzymy się przestępstwom przeciwko środowisku, zapisanym w Rozdziale XXII K.K., najważniejszym jest art. 183, dotyczący sprzecznego z przepisami składowania, usuwania, przetwarzania, zbierania, dokonywania odzysku, unieszkodliwiania albo transportowania odpadów lub substancji w takich warunkach bądź w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka albo spowodować obniżenie jakości wody, powietrza, powierzchni
ziemi lub zniszczenia w świecie roślin lub zwierząt.
Posiadamy w naszym mieście tereny bezcenne ekologicznie, a takimi są m.in. wymienione tu – pożytek ekologiczny „Kuźniki w Dolinie Ślęzy” i pomnik przyrody dąb szypułkowy, rosnący w Lesie Kuźnickim. Jeżeli chcemy z tych terenów korzystać, chcemy tam chodzić na spacer z wózkiem dziecięcym, nie możemy być narażeni na zdegradowane środowisko. Nasze płuca tego nie wytrzymają…
tom